Author: Diaspora Hasjane

Folklori koreografik i Hasit përfaqëson një gjëmë të pasur kulturore, të përbërë nga një spektër i gjerë elementesh artistike. Ky folklor nuk përfshin vetëm vallet, por gjithashtu muzikën, pantomimat, termat (thurjet e valleve), elementet koreografike në lodra dhe argëtime popullore, si dhe etimologjinë e thellë të emrave të tyre. Vallja në Has, si në të gjithë Shqipërinë, është pjesë integrale e jetës shpirtërore dhe një mjet i fuqishëm për të shprehur emocione dhe mendime të shumëllojshme. Kjo traditë e shekujve është e gjallë edhe sot, duke u praktikuar me entuziazëm në festa dhe ngjarje familjare. Vallet e Grave: Baza e…

Bujtina “Pazari i Vjetër” në Krumë është shumë më tepër se thjesht një vend për t’u ngrënë; ajo është një projekt pasioni dhe dashurie, i lindur nga ëndrra e një nëne për kuzhinën tradicionale. Themeluar nga Demush Kastrati dhe familja e tij, bujtina rrëfen një histori të veçantë fillimi: nga gatimet në shtëpi dhe dërgesat për miq, deri te kthimi në një ndërtesë me rëndësi historike në zemër të ish-“Pazarit të Vjetër” të qytetit. Ky emër nuk është i rastësishëm; ai është një homazh i thellë ndaj historisë së lashtë të lagjes, ku ndërtesa e bujtinës shërbeu dikur si njësia…

Në pranverën e turbullt të vitit 1999, kur erërat e luftës dhe shpërnguljes së detyruar i nxorrën shqiptarët e Kosovës nga shtëpitë e tyre, Hasi, një trevë e varfër, u shndërrua në një simbol të jashtëzakonshëm të solidaritetit dhe vëllazërisë kombëtare. Në një nga momentet më të errëta të historisë sonë së bashku, banorët e Hasit i hapën shtëpitë dhe zemrat e tyre për të mijëra njerëz të dëbuar nga tokat e tyre etnike. Me një popullsi prej më pak se 22,000 banorësh, Hasi mori në bark të vet mbi 23,000 shqiptarë të shpërngulur nga Kosova. Kjo do të thotë që…

Në zemër e Malësisë së Veriut, Rrethi i Hasit shquhet jo vetëm për bukuritë e tij natyrore, por edhe për një pasuri të jashtëzakonshme nëntokësore. Një diversitet gjeologjik i shkëmbinjve gëlqerorë,magmatikë dhe metamorfikë e ka bërë këtë zonë të njohur për burimet e bollshme minerale, të cilat, mbeten në masë të madhe të papërfituara ose me shfrytëzim të kufizuar. Pasuria Nëntokë e Hasit Sipas të dhënave, Hasi është një zonë e pasur me burime natyrose të papërtëritshme. Përveç mineraleve të ndryshme ndërtimore si argjila dhe gur gëlqeror, nëntoka e Hasit fsheh rezerva të konsiderueshme tëkromit, bakrit, hekur-nikelit (Fe-Ni) dhe nikel-silikatit…

Një burim natyror ujor në zonën kufitare Shqipëri-Kosovë është kthyer në “monument kujtese” dhe quhet Kroi i Lotit. Në kohën e diktaturës banorët takoheshin fshehurazi me të afërmit e tyre ndërsa sot është atraksion. Kroi i Gorozhupit, njohur si Kroi Lotit ndodhet në territorin e Prizrenit, në kufirin verlindor mes Shqipërisë dhe Kosovës. Për të mbërritur tek ky krua duhet të udhëtosh me fuoristradë në një rrugë rurale rreth 40 km nga Kukës në Has, e më tej 30 minuta në këmbë, shoqëruar nga banorët e zonës. Në një peizazh malor ku Shqipëria dhe Kosova puthiten, Kroi i Gorozhupit rrjedh…

Në një mbrëmje të veçantë festime, përkujtuese dhe artistike, Komuna e Lipjanit shënoi Ditën e Çlirimit me një koncert festiv në sheshin “Adem Jashari”, ku u nderua ansambli i mirënjohur “Pjetër Bogdani” nga Krumë – Has. Ngjarja, e cila u zhvillua disa kohë më parë, solli në skenë një nga emrat më të njohur të muzikës tradicionale, duke krijuar një atmosferë të ngrohtë dhe emocionuese për qindra banorë të pranishëm. Ansambli “Pjetër Bogdani” prezantoi një program të pasur artistik, duke interpretuar motive të zgjedhura nga thesari i pasur kulturor dhe folklorik kombëtar. Sipas dëshmive të atyre që e përjetuan live,…

Për shumë dekada, një pjesë shumë e madhe e popullsisë së Hasit e ka gjetur të ardhmen jashtë kufijve të vendit, duke u drejtuar kryesisht drejt vendeve me ekonomi të fuqishme të Evropës Perëndimore si Mbretëria e Bashkuar, Gjermania, Zvicra dhe Italia. Kjo lëvizje masive nuk ka qenë thjesht një zgjedhje, por shpesh një domosdoshmëri për të kërkuar mundësi më të mira jetese. Nga kjo shpërngulje, lindi një rrjedhë jetike e re e të ardhurave për familjet e mbetura në vend: remitancat. Këto para, të dërguara me shpresë dhe përkushtim nga emigrantët, janë shndërruar në bazën ekonomike të shumë shtëpive…

Pas tre dekadash shpërndarjeje dhe mungesë organizate, komuniteti hasjan në Britaninë e Madhe po nis një lëvizje historike për t’u bashkuar, për të ruajtur identitetin e tij dhe për të ndihmuar zhvillimin e vendlindjes. Kjo nismë, e quajtur “Diaspora Hasjane”, synon të krijojë një strukturë të qëndrueshme ku të gjithë hasjanët në Britani do të kenë një zë të përbashkët, duke promovuar bashkëpunimin, kulturën dhe ndihmën për rajonin e Hasit. Qëllimi kryesor i kësaj nisme është të bashkojë të gjithë hasjanët e shpërndarë në Britaninë e Madhe, duke krijuar një mekanizëm të organizuar për ruajtjen e identitetit dhe trashëgimisë kulturore.…

Manteli i dhisë së Hasit ka ngjyrë të kuqëreme me fije si të zbardhura, me gjatësi fije më të gjatë se dhitë e ekotipeve të zonës Alpine. Ka kokë të madhe, me turi më të mprehtë. Femrat kanë brirë të hollë dhe tështrirë mbrapa kokës, kurse cjepët në të shumtën e rasteve i kanë ngritur përpjetë, të përdredhur, tek disa individë arrijnë deri në 60 cm. Vija kryesore është e drejtë, me kraharor të gjerë. Gjymtyrët i ka të zhvilluara dhe të drejta, etj. Thundra të forta dhe të zhvilluara mirë. Dhia e Hasit është ekotipi më i madh i…

Vendndodhja gjeografike e Bashkisë së Hasit përbën një nga aktivet më të rëndësishme përzhvillimin e saj ekonomik dhe social. I pozicionuar në afërsi të kufirit me Kosovën, kjo bashkiofron mundësi të shumëfishta për tregti dhe bashkëpunim ndërkufitar. Pozicioni strategjiklehtëson jo vetëm shkëmbimet tregtare, por edhe ndërveprimin kulturor dhe shoqëror mes dyvendeve.Një nga elementët kryesorë që kontribuon në rëndësinë e Hasit është prania e rrugëvendërkombëtare që kalojnë nëpër territorin e saj. Këto rrugë shërbejnë si arterye kryesore përtransportin e mallrave dhe lëvizjen e njerëzve, duke e shndërruar Hasin në një pikë logjistike tërëndësishme në rajon. Sot, infrastruktura rrugore në Has është…