Mali i Pashtrikut, me lartësi 1989 metra mbi nivelin e detit, qëndron si një monument natyror imponues në Malësinë e Hasit, në qarkun e Kukësit. Ky gjigant gëlqeror, i ndërtuar tërësisht nga shkëmbinj të mesozoit, është simbol i fuqishëm i trashëgimisë natyrore dhe kulturore të rajonit.
Pashtriku shtrihet në skajin veriperëndimor të kësaj malësie, duke u kthyer me krenari ndaj tre panoramave të ndryshme: pellgut të Kukësit në veriperëndim, luginës së Drinit të Bardhë në juglindje dhe Hasit të Thatë në Rrafshin e Dukagjinit në verilindje. Maja e tij e spikatur, me formë konike tipike, ngrihet rrethanë 700-800 metra mbi pllajën karstike përreth, duke i dhënë një fizionomi unike dhe të pashmangshme horizontit. Qafa e Mullarëve në veriperëndim e ndan atë nga Maja e Kunorës (1512 m), duke krijuar një profilin malor të papërsëritshëm.
Pashtriku është një nga destinacionet turistike më të njohura dhe më të frekuentuara në Qarkun e Kukësit, duke i përkasur administrativisht Bashkisë së Hasit. Ky mal është shumë më tepër se një atraktiv natyror; ai është një zonë me një histori të pasur dhe një trashëgimi kulturore të përbashkët. Duke u shtrirë në kufirin midis Shqipërisë dhe Kosovës, Pashtriku shërben si një urë natyrore midis dy vendeve. Pjesa e tij në Kosovë është tashmë e shpallur Zonë e Mbrojtur, një status që fuqimisht sugjerohet të miratohet edhe për pjesën shqiptare, për të garantuar mbrojtje të plotë të kësij ekosistemi të çmuar.
Pashtriku dallohet për shkëmbinjtë e mëdhenj gëlqerorë që i japin një pamje spektakolare dhe të pashmangshme. Përvec majave të tij që shënojnë kufirin fizik, përgjatë tyre rrjedh edhe ura prurëse e Drinit të Bardhë. Shpatet perëndimore, jugore dhe pjesa më e madhe e atyre veriore janë të zhveshura gati krejtësisht, ndërsa shpati verior është i mbuluar me një baltëmis të dendur të përbërë kryesisht nga dushk dhe ah.
Panorama nga maja e Pashtrikut është jashtëzakonisht madhështore dhe befasuese. Nga kjo pikë strategjike, vështrimi përfshin pothuajse çdo majë në verilindje të Shqipërisë, duke përfshirë Malet e Sharrit që shtrihen nga Kosova deri në Maqedoninë e Veriut. Mund të shihen qartë qyteti i Hasit dhe i Kukësit, Prizreni, një pjesë e konsiderueshme e Kosovës, Gjallica, Koritniku, Korabi dhe madje edhe pjesë të Alpeve Shqiptare në rajonin e Tropojës.
Udhëzues për Ngjitje
Ngjitja për në majën e Pashtrikut niset nga afërsia e fshatrave Kishaj dhe Cabani, pjesë e komunës së Gjinajt. Këto fshatra, të vendosur në lartësi 1070 metra, shërbejnë si pikë nisjeje për një aventurë të paharrueshme.
Shtegu, i cili niset në dalje të fshatit, zgjat rreth 4 kilometra nëpër një terren shkëmbor dhe të zhveshur. Në lartësinë 1750 metra, terri zbutet duke i dhënë vend lëndinave të bukura dhe kullotave ku ndodhen stanet tradicionale. Këto stanet janë një pjesë e gjallë e kulturës lokale; banorët e fshatrave fqinjë të Hasit i dërgojnë këtu bagëtitë e tyre për të kullotur gjatë muajve të pranverës dhe verës.
Pas këtyre kullotave, shtegu vazhdon drejt majës përmes lëndinave që shtrihen edhe në anën kosovare. Një ecje e shkurtër prej më pak se 1 kilometri dhe çoklitësi arrijnë në majë, në lartësinë 1988 metra, ku ndodhet pika kufitare midis Shqipërisë dhe Kosovës.
Informacion praktik:
- Pika e Nisjes: Fshatrat Kishaj & Cabani (12 km nga qendra e Hasit)
- Gjatësia e Shtegut: 10 km (ngjitje-zbritje)
- Koha e Lëvizjes: 7-8 orë (në varësi të ritmit)
- Disniveli: +900 metra
- Vështirësia: Mesatare. Shtegu është i mirë dhe i qartë, por kërkon një gjendje të mirë fizike.
- Kujdes i Veçantë: Gjatë dimrit, terreni shkëmbor dhe i pjerrët bëhet i rrezikshëm për shkak të akullit dhe borës. Ngjitja në këto kushte kërkon pajisje të specializuara (p.sh. hekura) dhe eksperiencë.
Ky shteg është i përshtatshëm për të gjithë entuziastët e malësisë me një kondicion fizik të mirë dhe me eksperiencë bazë të ecjes në terrene malore. Distanca e gjatë dhe disniveli i konsiderueshëm e bëjnë atë një sfidë të shëndoshë, por tepër të frytshme, për ata që janë të përgatitur.
Pashtriku nuk është thjesht një mal; ai është një përvojë. Një udhëtim në majën e tij nuk është thjesht një ngjitje, por një pelegrinazh në zemër e një trashëgimie natyrore të përbashkët, ku bukuria e pamjes shpërblehet me një ndjenjë të paparë lirie dhe lidhjeje me historinë e thellë të këtij krahu toke.
