Në verilindje të Shqipërisë, ku malet e gjelbra përputhen me kujtimet e thella të historisë, shtrihet Krahina e Hasit, një tokë e shenjtë, lindja e gjigantëve që kanë formuar jo vetëm fatin e një kombi, por edhe identitetin e një kulture të tërë. Kjo krahinë, pjesë e Dardanisë së lashtë, ka qenë për shekuj djep i trimave, të mençurve dhe të artistëve, një vend ku çdo gur flet për lashtësi dhe krenari. Burimet historike, nga kronistët e shekujve deri te studiuesit modernë, rrëfejnë një të vërtetë që ngroh zemrat e shqiptarëve: Hasi mund të jetë vendlindja e Kastriotëve, familjes së përjetshme që na dha Gjergj Kastriotin Skënderbeun. Frang Bardhi, Pietro Lukari dhe dokumentet e ruajtura në arkivat hungareze dëshmojnë se emri “Kastriot” lidhet me fshatin Kastrat në Has, një vend i banuar nga shqiptarët e patjetërsuar. Mbiemri “Mazrrek”, i bartur nga disa gjenerata të kësaj familjeje, gjendet edhe sot si emër i fshatrave në këtë krahinë, duke e bërë Hasin një pjesë të pandashme të epopesë së Skënderbeut. Në Gur të Hasit lindi Pjetër Bogdani, një nga mendjet më të shkëlqyera të letërsisë shqipe. Vepra e tij e paharruar, “Çeta e Profetëve”, nuk është thjesht një libër — ajo është kumtimi i parë i prozës shqipe, një testament i guximit për të shkruar në gjuhën e vetë në kohën kur perandritë e huaja përpiqeshin ta zhduknin identitetin tonë. Bogdani, si dhe shumë të tjerë nga Hasi, provuan se fuqia e fjalisë shqipe mund të tejkalojë kufijtë e kohës.
Kjo tokë e vogël, por plot shpirt, ka dhuruar historisë shqiptare figura të shumta. Pal Hasi, luftëtari i pamposhtur; Andre, Gjoni dhe Luka, trima të betuar për liri; Pjetër Mazrreku dhe Dervish Salihu, intelektualët që mbajtën flakën e diturisë. Në shekujt e fundit, Hasi vazhdoi të frymëzojë me shkrimtarë si Anton Pashku, me stil të tij unik që shqipton thellësinë e ekzistencës njerëzore, dhe Katarina Josipi, e cila me talentin e saj artistik sjell në jetë emocionet e një kombi. Edhe pjesëtarët e rinj të kësaj krahine nuk harrojnë rrënjët e tyre. Ata, si dhe shumë të tjerë, bartin përgjegjësinë e të qenërit pasardhës të një linje kaq të shquar. Në Kukës, në tregjet dhe dyqanet e tyre, në bizneset e ndërtuara me djersën e ballit, ata vazhdojnë të shkruajnë kapituj të rinj të historisë së Hasit — jo me shpata, but me punë, kreativitet dhe këmbëngulje. Hasi nuk është thjesht një vend në hartë. Është një simbol i këmbënguljes, i kulturës që nuk vdes, dhe i shpirtit shqiptar që, pavarësisht nga koha, mbetet i pathyeshëm. Nga Skënderbeu te Pjetër Bogdani, nga luftërat e lashta te arti modern, kjo krahinë vazhdon të jetojë në zemrat e atyre që e duan Shqipërinë. Dhe sa herë që dëgjojmë emrin e saj, kujtojmë se ne jemi pasardhësit e një legjende.
